Projekat GOS je radila Srpska akademija nauka počev od 1992. godine. Urađene su stotine stranica teksta sa jasnim ciljem koji nije sakrivan. U knjizi 40/II koja ima gotovo šest stotina stranica je sve otvoreno. Namere su naglašene: "Imajući sve to u vidu, smatramo da je krajnje vreme za ozvaničenje goranske etničke grupe kao zvanično priznate etnonacionalne i etnokulturne kategorije, čime se goranska etnička grupa, bez obzira na sva dosadašnja izjašnjavanja, dovodi na nivo primarne identifikacione zajednice... (str. 46)
Pomenuti Radivoje Mladenović je po pitanju jezika imao kompromisno rešenje. U svojim istraživanjima došao je do stava: "O goranskom se na osnovu aktuelnog jezičkog stanja ne može govoriti kao makedonskom ili srpskom govoru, već se on može definisati kao tip prelaznog govora, mešovitog govora, koji je, verovatno, nastao u bilingvnoj sredini, na graničnom području dvaju jezika - srpskog i makedonskog."
Još 1983. godine traženo je da se Goranima "prizna pravo" da se školuju na makedonskom jeziku i da se proglase za Makedonce muslimane. Inicijator ovoga je bilo "Predsedništvo kulturno-naučne manifestacije Makedonaca muslimana". Nikada nije prestajalo interesovanje za Goru makedonskih političkih i naucnih krugova. I sada, posle rata na Kosovu javljaju se određene makedonske institucije koje imaju svoje viđenje tzv. goranskog pitanja. Tako je i Svetski Makedonski Kongres sa sedištem u Skoplju izašao sa "Informacijom o položaju i pravima Goranaca (delom i Torbeša) u oblasti Gora i na Kosovu sa predlogom za njihovu konsolidaciju i saniranje." Na pocetku ove "informacije" od 25 stranica, koja je prosleđena gotovo svim značajnijim svetskim faktorima, stoji: "Oblast Gora se danas nalazi na teritoriji SRJ, Kosovo, na tromedi izmedu Republike Makedonije, Savezne Republike Jugoslavije i Republike Albanije. Naseljena je autohtonim etničkim Makedoncima islamske veroispovesti, poznatijim kao Goranci... U pitanju je oko 40.000 Makedonaca islamske veroispovesti koji žive u 20 sela na Kosovu (Restelica, Globocica, Kruševo, Zli Potok, Brod...") Mislimo da po prvi put ni Župa nije zaobiđena, već sa Gorom stavljena u istu poziciju: "U prizrenskoj Župi, isto tako, žive autohtoni etnički Makedonci islamske veroispovesti, poznati kao Torbeši, iako ih UNMIK tretira kao 'Muslimanske Slovene'..."
Manipulacije kroz školski i informativni sistem
Što se, pak, srpske opcije tiče ona je imala pogodnije tlo za delovanje. Tu, pre svega, mislim na školski i informativni sistem koji je bio usmeren u pravcu promovisanja etničke grupe GORANAC kao prielazne faze ka potpunoj asimilaciji. Iz tih razloga je nastao i projekat GOS, iz tih razloga je u udžbenike ušla dnevna politika. Tako da, u geografiji za VIII razred, fotografiju na kojoj je panorama sela Brod prati tekst: "Brod - selo zbijenog tipa u maloj kotlini na Šari, u opštini Gora. Najveći deo stanovništva Gore cine Gorani koji su srpskog porekla, islamizirani u periodu od XV do XIX veka. Kod njih je očuvano sećanje na svoje nacionalno - srpsko poreklo." U istom udžbeniku o Sandžaku piše: "U znatnom delu Raške i Starog Vlaha (misli se na Sandžak ) žive izmešani Srbi i muslimani. Muslimani su većinsko stanovništvo u opštinama Tutin, Sjenica i Novi Pazar, u znatnom broju su u opštinama Prijepolje (43 odsto) i Priboj (30 odsto), a malo ih ima u opštini Nova Varoš (8 odsto). Oni su potomci Srba, koji su u vreme turske vladavine, da bi se održali u životu ili stekli određene privilegije kod turskih vlasti, prihvatili islam." Ovaj udžbenik, iz kojeg u nekim školama i sada uče naša deca, prepun je mržnje prema islamu i "muslimanima". Ne znam šta možemo očekivati od onih koji su prošli kroz ovaj i ovakav sistem obrazovanja. Dobro je da još postojimo.
autor: Sadik Idrizi
Nema komentara:
Objavi komentar