Goranci ili Gorani su poseban južnoslavenski narod u području Gore, na sjevernim obroncima Šar-planine i tromeđi Kosova, Albanije i Makedonije. Zbog udaljenosti ovoga područja od glavnih putnih pravaca, još uvijek su u velikoj mjeri očuvani elementi govornog jezika iz XVIII stoljeća pa i elementi staroslavenskog jezika. Goranci svoj jezik nazivaju našinski, a najbliži je makedonskom jeziku ili staroštokavskom srpskom jeziku (na kojemu je pisan i Dušanov zakonik). Goranci su islamske vjeroispovjedi. Prva džamija u selu Mlike sagrađena je još 688. godine po hidžri a na starim temeljima je natpis da je Ahmed-aga Pir obnovio džamiju 1238., što svjedoči i tarih džamije u Mlikama.

Postoji problem njihovog izjašnjtavanja. Na kraju krajeva je elementarno osnovno pravo svih građana da se izjašnjavaju onako kako se oni osjećaju. Ali problem goranske manjine Gore je sasvim drugačija.

Bio je uzaludan višegodišnji napor političkih lidera Kosova da goran(c)e inkorporiraju u institucije Republike Kosova. Oni ni u jednom trenutku se nisu dvoumili, a i dan danas su ostali dio Republike Srbije.

Goranci Gore, na teritoriji koja se nalazi na samom jugu Kosova ne priznaju kosovsku realnost, odnosno za njih ne postoji Republika Kosovo. Goranci žive i rade pod pravnom sistemu i institucijama Srbije. Osamdeset procenata ove populacije u različitim oblicima dobija lične dohotke iz Srbije. Škole funksioniraju bez ikakvih problema a finananciraju se od srpskog sistema.

Vranište, je jedno od najvećih sela u Gori, gde je sjedište opštine koja funksionira pod sistemom Republike Serbije.

Oko 9 ooo stanovnika ovog područja osnovu za život stiče od plata zaposlenih u sektoru obrazovanja, od opštine dobijanje “minimalce” a to su plate za radnike iz bivših institucija i javnih kompanija, zatim razna socijalna davanja te dečje dodatke koji su za kosovske okolnosti veoma visoki.

U okviru obrazovnog sistema u Srbiji ovdje rade šest osnovnih i jedna srednja škola a u kojim nastavu pohađa oko 900 učenika. Međutim, u poređenju sa obrazovanjem, njihovo zdravstvo ima više problema po pitanju opremljenosti i drugih problematika koje su prouzročene udaljenošću srpskih institucija, te zbog toga njohovi bolesnici moraju ljekarsku njegu tražiti u kosovskim/albanskim zdravstvenim ustanovama.

Goranska zajednica biće u okviru Zajednice srpskih opština

Pored lokalnih kosovskih Srba i predstavnici Goranaca su najavljivali zajedničku listu za prošle izbore. Tvrdili su i da će nakon lokalnih izbora biti sastavni dio Zajednice srpskih općina.

Vlada Srbije kao i u svim relevantnim opštinama i u Gori je imenovala privremenog predsjednika. Predsjednik privremenog organa opštine Gora, bio je imenovan Adem Hodža, koji je odmah nakon imenovanja pozvao sve Gorance da izlađu na lokalnim izborima na Kosovu zakazanim za 3. novembra prošle godine.

Analizajrući sve okolnosti pokazuje se jasno da je cilj bio da Goranci nakon lokalnih izbora postanu sastavni dio Zajednice srpskih opština, baš zato čak do sada obrazovanje i zdravstvo Gore i funkcioniraju u okviru države Srbije.

Sve ove nastale okolnosti, ili one koje će se stvoriti u buduće, daju nam k znanju da se Zajednica srpskih opština može proširiti na južnom dijelu Kosova.