U XX veku žitelji Gore ulaze kao deo Otomanske Turske ne sluteći šta ih sve očekuje u godinama koje dolaze. Većina stanovnika je orjentisana na stočarstvo, pre svega, na nomadsko ovčarstvo, jer Šar planina pruža izvanredne mogućnosti za letnju ispašu.
I dalje, tokom zimskih meseci, veliki broj krupnijih stočara (čaja) svoja stada goni u Makedoniju, Grčku pa i Anadoliju, jer nisu u stanju da obezbede hranu za svoju stoku. Broj ovaca u Gori na pocetku veka je na desetine hiljada, možda i celih sto hiljada. Brojka od milion ovaca, koju u svojoj Autobiografiji pominje Petar Kostić Prizrenac, svakako je preuveličana i pored činjenice da cela Gora u ovo vreme broji tridesetak sela.
Pored stočarstva dobar deo stanovništva bavi se i zanatima. Osim starih zanata za lokalne potrebe (kovački, grnčarski, puškarski) javljaju se i novi isključivo vezani za pripremanje hrane - poslastičarski, buregdžijski, kulinarski (ašcije). Počinje novi vid gurbeta, različit od nomadskog stočarenja. Muški sposobni članovi porodice odlaze po čtavom Balkanu pa i šire, dok žene i deca ostaju kod svojih kuća čime se održava kompaktnost zajednice. Stvaraju se kolonije zanatlija koncentrisane prema selima iz kojih dolaze pečalbari. Tako Borjani odlaze u Bosnu, Brođani u Skoplje, Solun i Istambul, Rapčani i Kruševljani u Sofiju i druge bugarske gradove, Šištevljani u Skenderiju (Aleksandriju) i, kako oni kažu, Misir (Egipat). Značajno je to što se većina gurbedžija vraća u svoj zavičaj (memljećet) tako da se porodica ne raspada i održava se ekonomska sigurnost stanovništva. Poslednje godine turske vladavine zapamćene su kao snošljive i kao ,,blagostanje" u poređenju sa godinama koje dolaze tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata.
Pratite naše postove, jer uskoro ćemo pisati o ostalim događajima i prilikama u goranskoj istoriji...
autor: Sadik Idrizi
Nema komentara:
Objavi komentar